وی افزود: احتیاج حرکت در تحرک هوشمندانه درک درست از شرایط خود و شرایط بینالمللی است تا بدانید چگونه میتوان از شرایط موجود به نفع کشور خود استفاده کنیم.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه بدون درک شرایط کنونی نمیتوان اهداف کنونی را پیش برد، تصریح کرد: کسانی که در هر جای دنیا فکر میکنند با دیدگاه جنگ سرد میتوانند منافع خود را پیش ببرند، راه به جایی نمیبرند.
ظریف یادآور شد: اگر چنین رویکردی امکانپذیر بود آمریکا دچار حادثه 11 سپتامبر نمیشد.
وی افزود: امروز شرایط بینالمللی تغییر کرده و عدم شناخت این شرایط خسارت ایجاد میکند.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه امروزه کشورها در شرایط گذار قرار دارند، اضافه کرد: دوران گذار یعنی اینکه دوران گذشته به سر آمده و شکل جدیدی هنوز پابرجا نشده است. به این معنی که شرایط امروز سیال است و باید این سیالیت را درک کرد.
ظریف با بیان اینکه این سیالیت قدرت تحرک را برای قدرتهای میانی مثل ما فراهم میسازد،افزود: با این وجود اگر این شرایط به درستی از طرف نظامها و حکومتهای مختلف درک نشود میتواند کشور و نظام مورد نظر را در شرایط نابودی پیش ببرد، مانند صدام که سیالیت دوران گذار را به درستی نشناخت و این مسئله موجب نابودی وی شد.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین شاخصههای دوران گذار تحول مبنایی مفهوم قدرت است، خاطرنشان کرد: در جهان تک قطبی، دنیا براساس یک دیدگاه و ایدئولوژی که همان تقسیم شدن جهان به دو بلوک شرق و غرب بود، تقسیم شده بود و همین مسئله شرایط بسیار سخت و قابل انعطافی را ایجاد کرده بود اما امروز قدرت از داخل عوض شده است.
وزیر امورخارجه تاکید کرد: بسیاری از سیاستمداران امروزه نیز همچنان قدرت را مهمترین عامل در روابط بینالمللی میدانند اما قدرتی که پوستهای از آن در ظاهر وجود داشته باشد و در داخل از قدرت نظامی به سمت قدرت مبنایی حرکت کرده باشد.
* آمریکا میخواهد از مسیر دیوانگی امنیت را تامین کند
ظریف یادآور شد: سیالیت جامعه جهانی کنونی اجازه حضور به همه کشورها داده و این مسئله برای ما که کشوری با قدرتی میانی بودهایم فرصت است نه تهدید.
وی با بیان اینکه سیالیت جامعه امروز امکان ارسال دیدگاههای ما را فراتر از مرزها میدهد، گفت: این مسئله تهدید نیست، بلکه فرصت است.
وزیر امورخارجه افزود: ارتباطات امروزه امکان میدهد تا نظامهای کم قدرتی مثل ما بتوانند دیدگاهها و پیامهای خود را فراتر از مرزها به سرتاسر جهان منتقل کنند و این مسئله تهدید نیست بلکه فرصت است.
*دست نیازم را به سوی اساتید دراز میکنم تا از امکانات علمی استفاده کنیم
ظریف خاطرنشان کرد: آمریکا بزرگترین قدرت نظامی است و بودجه نظامی این کشور بیشتر است چرا که میخواهد از مسیر دیوانگی امنیت را تامین کند. از این رو امروز برای آمریکا تسخیر قرنها و مغزها به عنوان اولویت در نظر گرفته شده است.
وی با طرح این پرسش که تفکر قدرت نرم را چه کسی ایجاد کرده است؟ گفت: این تفکر توسط جوزف نای معاون وزیر دفاع آمریکا صورت گرفته است. وی مثل من در 6 سال گذشته تئوریپردازی نمیکرد بلکه فردی است که در زمینههای تخصصی مسئولیت داشته است. بنابراین به اغنا رسیده که باید بر قدرت معنا تاکید کرد و نباید بر قدرت نظامی تاکید کرد.
*بزرگترین قدرت ما مردم هستند
وزیر امورخارجه تاکید کرد: در شرایط کنونی دوران گذار معنا تغییر کرده و بازیگران میخواهند شرایط را تغییر دهند و تلاش دارند شکل جدیدی از سیستم را ایجاد کنند. این موضوع نشان میدهد که شرایط روابط بینالملل، پیچیده، خطرناک و با چالشهایی روبهرو است.
ظریف با اشاره به نقش و جایگاه ویژه دانشگاهها و دانشجویان، افزود: بنده یکبار دیگر دست نیاز خود را به سوی اساتید دراز میکنم تا از امکانات علمی استفاده کنیم .ضمن اینکه نقش محیط دانشگاه در ساختن فکر، روندها، طراحیها و راهکارها برجسته است.
*دیگران تلاش میکنند ظرفیتهای ما را بگیرند که من اسم آن را تخلیه استراتژیک ایران گذاشتم
وی تاکید کرد: نیاز است خودمان نگاه واقعبینانه داشته باشیم. اگر دانشگاه و سیاستخارجی همکاری دائمی انجام میدادند صرفا به نوشتهها تاکید نمیکردیم.
وزیر امورخارجه به نقاط قوت جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که مردم علیرغم تلخکامیها، ناراحتیها و فشارهای سخت پای صندوق میروند و برای خود تصمیم میگیرند. مردم با حضور 73 درصدی آینده خود را تغییر دادند و گفتند اجازه نمیدهند کسی دیگر برای آنها تصمیم بگیرد. این بزرگترین قدرت این کشور است. بزرگترین قدرت ما مردم هستند.
*حل مسئله عراق و افغانستان بدون ایران قابل حل نبود/ میخواهند ایران را تخلیه استراتژیک کنند
ظریف خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در ایام انتخابات بر حقالناس تاکید کرده بودند و این موضوع شفافیت و پاسخگویی ارکان جامعه را بالا میبرد.
وی تاکید کرد: ما باید باور کنیم با این جمعیت دانشجویان نخبه در حوزههای علمی و فناوری میتوانیم پیشرفت کنیم. میتوانیم حضوری فعال در جامعه بینالملل داشته باشیم، البته دیگران تلاش میکنند ظرفیتهای ما را بگیرند که من اسم آن را تخلیه استراتژیک ایران گذاشتم.
وزیر امورخارجه اظهار داشت: در 10 سال قبل حل مشکل افغانستان و عراق بدون حضور جمهوری اسلامی ایران ممکن نبود و این مورد در پایان ریاستجمهوری آقای خاتمی صورت گرفت. ما به برکت مقاومت، سرمایهگذاری و توجه به ابعاد مبنایی توانستهایم نقشی را در روابط بینالملل داشته باشیم، به طوری که حل مسئله عراق و افغانستان بدون ایران قابل حل نبود، البته عدهای این قدرت را بر نمیتابند و تلاش میکنند ایران را تخلیه استراتژیک کنند.
*هدف دولت یازدهم توجه و باز کردن توان استراتژیک است
ظریف تاکید کرد: ما باید با هدایتهای مقام معظم رهبری مجددا به این سمت حرکت کنیم. این توان قابل بازیافت است چرا که از ذات ایران ناشی شده است.
"عدهای فشار میآورند تا ایران را دچار تحریم کنند و اقدامات دیگری را نیز انجام میدهند اما ما نباید توان خود را دست کم بگیریم".
وی ادامه داد: آنها در کنار اقدامات خود از عبور خط لوله نفت ایران جلوگیری میکردند. مانع سرمایهگذاری در برنامه انرژی ایران میشدند. برای اینکه توان استراتژیک ایران را تخلیه کنند.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه هدف ما در دولت یازدهم(دولت تدبیر و امید) توجه و باز کردن توان استراتژیک است، گفت: این توان از مردم نشأت گرفته است. توانی که برگرفته از حضور فعال ما در مقاومت است.
ظریف ادامه داد: ما یک روز مقابل طالبان و در یک روز مقابل صدامحسین ایستاده بودیم و به دنبال استفاده ابزاری نبودیم.
وی تاکید کرد: هیچ کشوری نمیتواند با محدودیت برای خود نقش بیافریند.
ظریف در ادامه با بیان اینکه آرمان و اهداف یک جامعه قدرتآفرین هستند، گفت: فکر نکنیم آرمانها قدرتآفرین نیستند بلکه آرمانها عین منافع ملی هستند و نمیتوان آنها را از منافع ملی تفکیک کرد.
وی یادآور شد: ایران بدون آرمان به کشوری معمولی در جامعه تبدیل میشود.
وزیر امورخارجه افزود: آنهایی که فکر میکنند سلاح هستهای قدرت میآورد باید بدانند که این آرمانها است که برای یک کشور قدرت میآورد نه سلاح هستهای.
ظریف ادامه داد: آنچه ما را در عرصه بینالملل قدرتمند میسازد فکر ما، آرمان ما، گفتمان ما و حضور ما در تصمیمگیری است.
وی با بیان اینکه بازگرداندن این ظرفیت مبنایی به جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است، گفت: چارچوب هنجارهای ما در سیاستخارجی به آرمانهاست و به نظر من در سیاست دولت یازدهم بیشتر از همه دولتها به آرمانها تاکید شده است.
وزیر امورخارجه حمایت مردمی را عامل این مهم و تاثیرگذار در سیاستخارجی دانست و گفت: سیاستخارجی عرصه دعوای جناحی و مچگیری نیست و ما اگر بتوانیم سیاست خارجی را با اجتماع داخلی و همدلی پیش ببریم قطعا در این حوزه موفقتر خواهیم بود.
ظریف ادامه داد: در حوزه سیاستخارجی باید دعواها را کنار زد و همدلی و دوستی را جایگزین کرد زیرا ما همگی در یک کشتی قرار داریم و اگر قرار است موفق شویم همگی موفق میشویم و اگر آسیب ببنیم نیز همه آسیب خواهیم دید.
وی گفت: اگر این درک در این حوزه ایجاد شود بزرگترین عامل قدرت را برای سیاستخارجی فراهم کردهایم.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه باید از تخریب ظرفیتها و تخریب استراتژیک جمهوری اسلامی ایران جلوگیری کنیم، گفت: باید تلاش کنیم احترام و امنیت را به ایرانی بازگردانیم و ایران یک بار دیگر باید به عنوان خاستگاه تمدن شناخته شود.
ظریف خاطرنشان کرد: باید این ظرفیت جمهوری اسلامی ایران که سالها براساس آموزههای امام و مقام معظم رهبری، استراتژیک آن شکل گرفت و در عمل نیز اجرایی شد و برای ایران قدرت آورد به ملت ایران بازگردانده شود و این قدرت باید به ایران و ایرانی باز گردد.
وی تاکید کرد: نگاه ما به پرونده هستهای مبتنی بر این دیدگاه از روابط بینالملل است، یعنی اینکه جمهوری اسلامی ایران با یک اجماع داخلی و با یک نگاه مستقل در عرصه جهانی میتواند دستاوردهای داخلی خود را که براساس فناوری جوانان این کشور است، حفظ و حراست کند.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه موضوع بحث در این زمینه مسئله هستهای نیست، گفت: این خوب است که کشور بتواند به انرژیهای مختلف دست یابد و از آن استفاده کند و ما نیز مانند رهبری معتقدیم کشور نیازی به سلاح هستهای ندارد اما مهمترین مسئله در این مقوله این است که ما بتوانیم خودمان برای خودمان تصمیم بگیریم و اجازه ندهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند.
ظریف با بیان اینکه سیاست ما در حوزه انرژی هستهای از 2 بخش برخوردار است، گفت: حتی تصور اینکه فکر کنند جمهوری اسلامی ایران دنبال دستیابی به سلاح است برای امنیت ملی ما مضر است.
وی افزود: اجازه نمیدهیم علیرغم همه تحریمها که بر دوش این ملت قرار گرفته، آنها به ما بگویند که این انرژی به درد شما نمیخورد و یا بخواهند برای ما تصمیم بگیرند.
وزیر امورخارجه تاکید کرد: برخی از مسئله هستهای ایران برای زشتنمایی و پلشتنمایی ایران استفاده میکنند و اگر چنین نبود چرا نتانیاهو پس از اینکه در ژنو توافقی شروع شد نگران بود؟
ظریف با تاکید بر اینکه توافق ژنو یک گام است و برای رسیدن به مرحله نهایی نیاز به اجماع داخلی داریم، گفت: با این وجود چرا نتانیاهو نگران است؟ آیا جز این نیست که صهیونیستها از مسئله هستهای ایران برای زشتنمایی ایران، خطرجلوه دادن ایران، سرپوش گذاشتن به جنایتهای خود مانند شهرکسازی در مناطق اشغالی استفاده کنند و از این طریق با بهانهای نظامهای بینالمللی را علیه ایران تحریک میکنند؟
وی با بیان اینکه باید این بهانه را از دست صهیونیستها و دوستان افراطیشان بگیریم، گفت: رژیمصهیونیستی آینده خود را در جنگ، تشنج و ایجاد نگرانی میبیند و از این طریق میتوانند به ظلم و اشغال خود ادامه دهند که ما باید این بهانه را از آنها بگیریم و در حال حاضر توانستهایم این بهانه را از آنها بگیریم که به خاطر همین است نتانیاهو به جزع و فزع افتاده است.
وزیر امورخارجه ادامه داد: ما اجازه نخواهیم داد آنها برای ایران و آینده ایران تصمیم بگیرند و با دروغافکنی و ایجاد خط فکری اجماع داخلی ما را به هم بزنند.
ظریف افزود: من نمیفهمم چرا برخی میآیند "فکتشیت کاخ سفید" را مبنا قرار میدهند و برخی از سایتهای داخلی که ادعای حزباللهی بودن هم دارند از دبکای اسرائیلی که عاملی برای انتشار اطلاعات غلط اسرائیل است نقل قول میکنند اما از وزیرخارجه خودشان نقل قول نمیکنند.
وی تاکید کرد: نباید اجازه دهیم یک سایت اسرائیلی که در راستای منافع اسرائیلی حرکت و دروغپردازی میکند، اجماع داخلی ما را به هم بزند.
وزیر امورخارجه افزود: ما وارد حوزه دشواری شدهایم. بیانیه خواندن کار آسانی است اما رسیدن به راهحل و مبنای مشترک نیازمند فکر، دقت و ابتکار است و بیش از همه اینها نیازمند شجاعت است.
ظریف با بیان اینکه بیانیه شجاعت لازم ندارد، گفت: مذاکره کردن خودباوری میخواهد. ادعا نمیکنم آنچه را که رهبری عنوان کردهاند و با نگاه بزرگباوارانه خودشان تیم مذاکرهکننده فرزندان انقلاب فرمودند از خطا مصون هستند و در شرایط دشوار تحریمهای غیرقانونی خلاف انسانیت بر گرده این مردم قرار داده شده است همه تلاش خود را به کار میبریم تا ایران و ایرانی را به جایگاه اصلی خود بازگردانیم.
وی با بیان اینکه ما به خودی خود چیزی نیستیم، گفت: شخصیت ما به خاطر نمایندگی شماست و ما حتما اجازه نخواهیم داد قدرتی به ما توهین کند. امیدواریم دوستان داخلی هم این را بپذیرند و از اینکه توانستند به فرزندان انقلاب توهین کنند جان سالم به در بردند.
وزیر امورخارجه با بیان اینکه راه دشواری در پیش داریم، خاطرنشان کرد: پیش از همه چیز به همدلی نیاز داریم و از رهبری تشکر میکنم که قبل از اینکه برخی بتوانند انتقادات و مسائل خود را مطرح کنند با تدبیر خود مانع از این مسئله شدهاند و این مسیر را ادامه میدهیم و نیاز داریم این مسیر را با همدلی ادامه دهیم و البته نیاز داریم جلوتر از رهبری حرکت نکنیم، به خصوص اگر ادعای ولایتمداری داریم باید پشت رهبری حرکت کنیم.
ظریف تاکید کرد: نفس سازنده، انتقاد، هدایت و راهنمایی مسائلی است که هم ضروری است و هم لازم است و هم لازمه یک جامعه دموکراتیک و یک نشاط دانشگاهی است و شما با این نشاط خود نشان دادید میتوانید آیندگان خوبی برای حضور نخبگان در عرصه سیاستخارجی باشید.
وزیر امورخارجه در ادامه این برنامه دانشجویی که در دانشگاه تهران و با حضور پرشور دانشجویان برگزار شد، به سوالات شفاهی تعدادی از اعضای تشکلهای دانشجویی پاسخ داد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا نتایج مذاکرات را با مردم مطرح نکردید و چه اطمینانی وجود دارد که پس از 6 ماه طرف مقابل سیاستهای خود را ادامه دهد و چرا موضع غنیسازی در توافق مورد توجه قرار نگرفت؟ گفت: من از عزیزان تقاضا دارم تا بگذارند دوستان عزیز سوالات خود را مطرح کنند. من هم به تمامی سوالات پاسخ میدهم این سوالات در اذهان عمومی مطرح شده و باید پاسخ داده شود.
ظریف ادامه داد: از اینکه این سوال در اینجا مطرح شد تشکر میکنم و میخواهم دوستان با دقت صحبتهای من را گوش دهند.
وزیر امورخارجه با تاکید بر اینکه غربیها از تانک ما نمیترسند، گفت: آنها از مردم میترسند. آیا فکر کردهاید آمریکا از سیستم دفاعی ما میترسد؟ چرا خود را باور ندارید؟ چرا فکر میکنید میتوانند به اطلاعات نظامی ما دست پیدا کنند؟
وی با بیان اینکه نباید نمایندگان ملت ایران را در برابر خارجیها تحقیر کنید، خطاب به دانشجویان، گفت: من در مقابل خارجیها گفته و میگویم که به شما اعتماد نداریم. باید اعتماد مردم ایران را به دست آوریم. چرا شما از طرف خارجیها حرف میزنید؟
ظریف تاکید کرد: پول نفت کشورمان به دلیل سیاستهای غلط در اختیار غربیها قرار گرفت. ما میخواهیم این پول را پس بگیریم. برای بازگرداندن پول ملت باید واسطه میدادیم تا از این طریق پول خود را برگردانیم. البته بدانید من این حرفهایی که میزنم دردناک است.
وزیر امورخارجه با بیان اینکه بنده وقتی از ژنو بازگشتم از دولتها و مذاکرهکنندگان سابق تشکر کردم، گفت: البته نباید گروهی که توان و آبروی خود را برای احقاق حقوق مردم گذاشته، مطالبات از قبل افتاده را مطرح کنیم.
وی وقتی با شعار تعدادی از دانشجویان مبنی «ما اهل کوفه نیستیم علی تنها بماند» روبهرو شد، خطاب به آنها گفت: افتخار من این است که سرباز نظام هستم. همه ما فدای کشور، نظام، رهبری و انقلاب هستیم. بدانید اگر حمایتهای رهبری نبود ما تا این حد پیش نمیرفتیم. از این رو باید قدردان این نعمت باشیم.
ظریف اضافه کرد: سوال شد که چرا غنیسازی در سند نیامده است. اگر میخواهید نظر کاخ سفید را بگویید، همین است. آنها در این خصوص مغالطه میکنند اما ما از گفتمان صحیح استفاده میکنیم. در سند به غنیسازی اشاره شده و اگر میخواهید از حقوق ملت دفاع کنید، نگویید در سند به غنیسازی هیچ اشارهای نشده است.
وزیر امورخارجه خطاب به دانشجویان، گفت: تندروی ما را به کندروی میکشد.
وی افزود: سوال کردند چرا مذاکرات را به مردم نمیگویید. باید بگویم مذاکره برای گرفتن منافع کشور صورت میگیرد و اهداف شخصی من نیست. در حالی که اگر محتوای مذاکره را میگفتم سوت و کفهای زیادی زده میشد اما ما مذاکره میکنیم تا به نتیجه برسیم. مذاکره میکنیم تا ذرهای از حقوق مردم کم نشود.
ظریف تاکید کرد: اگر نتیجه مذاکره بخواهد برای رادیو تلویزیون باشد تا برای خود حق به همراه بیاورید، نمیتواند منافع ملی را تامین کند.
وزیر خارجه ادامه داد: ما آنچه از طریق مذاکره گرفتیم حقمان بود و صدقه نبوده است. ضمن اینکه تلاش میکنیم شرایط را بازگردانیم. از شما عزیزان تقاضا میکنم منافع ملی را اصل بگیرید و بپذیرید که مذاکره سخت و دشوار است. مذاکره داد و ستد دارد و ما در این دادوستد میخواهیم بیشترین استفاده را ببریم.
وی اظهار داشت: بنده میدانم که شما عزیزان دلتان برای کشور میسوزد و از این رو از یکایک شما سپاسگذاری میکنم.
ظریف با بیان اینکه از تمامی عزیزانی که انتقاد میکنند استفاده میکنم، افزود: برخی به سند ایراد میگیرند، در حالی که من حقوقدان هستم و متن مذاکرات بیانیه کشور نیست. تلاش نکنیم استدلال حقوقی طرف مقابل را تقویت کنیم.
وزیر امورخارجه تاکید کرد: با قلدرترین آدمهای دنیا مذاکره کردیم و امروز واشنگتن پست اعلام کرد آنچه کاخ سفید درباره سند گفته دروغ است.
وی خطاب به دانشجویان گفت: بدانید من تا پایان کار این قول را به شما میدهم که دروغ نخواهم گفت.
ظریف در پاسخ به این سوال که چه تفاوتی در مذاکرات اخیر با دورههای گذشته وجود داشت و چرا ما در 8 سال گذشته دستاوردی نداشتیم؟ گفت: در پی این نیستم که در مورد دیگران قضاوت کنم. آنچه به دست آوردیم نتیجه مقاومت مردم بود. از این رو باید این مقاومت را پاس بداریم. نباید در موضوع ایران خود را در قالب خطکشیهای سیاسی تعریف کنیم. ما همه باید دنبال منافع ایران باشیم. از این رو در روند دیپلماتیک همه با هم هستیم.
وی تاکید کرد: اگر امروز موضوع غنیسازی پذیرفته شده، به خاطر مقاومت مردم ایران است، بنابراین باید مقاومت را ارج نهیم. معتقدم اگر به مقاومت مردم اهمیت دهیم، همه پیروز میشویم.
وزیر امورخارجه اظهار داشت: همه ما دل در گرو آب و خاک ایران داریم و برای آینده این کشور تلاش میکنیم و از این رو باید با هم باشیم.
ظریف خاطرنشان کرد: تندروها بدون آنکه بخواهند یک صدا هستند. من از شما میخواهم حرف کسانی که بدخواه ملت هستند را تکرار نکنید. ما نباید اجازه دهیم آنها قدرت بگیرند. نباید اجازه دهیم نفس راحت بکشند. باید فرصت نفس کشیدن را از تندروها بگیریم.
وی به انتخابات اخیر ایران اشاره کرد و با بیان اینکه این انتخابات سرمایه ملی را بازسازی کرد و بزرگترین پشتوانه در داخل شد، افزود: از این رو باید با درایت و نظر رهبری زمینه تقویت همدلی و سرمایه ملی فراهم شود تا در آینده این راه ادامه پیدا کند و زمینه خوشحالی مردم را فراهم سازد.
*تسنیم